#4 - HAAGWINDE
Convolvulus sepium

Bestrijding: Pispotjes zijn een plaag voor de tuinder, vanwege de gemakkelijk breekbare ondergrondse wortelstokken. De stengels winden zich om de andere planten heen. De knolletjes, waar nieuwe plantjes uitkomen, moeten worden verwijderd, dat betekent dat je de grond goed moet zeven om ervan af te komen. Gebruik daarvoor een spitvork om de grond goed los te maken. Uittrekken van wortels is zinloos omdat de wortel snel breekt. De winde, daar kan ik me vreselijk van opwinden.

Eetbaar: Nee, de plant is giftig. Hoewel, de witte trompetvormige bloemen zijn wel eetbaar.

Video: YouTube

#8 - KLEEFKRUID
Galium aparine

Bestrijding: Dit irritante klevende kruid blijft overal aan plakken door de haakjes aan de stengel en de vruchten. Daardoor verspreid zich ook gemakkelijk. De plant kan je met de hand met wortel en al verwijderen voordat deze gaat bloeien en zaad vormt, maar gooi het dan niet op de composthoop. Anders ben je het jaar daar op weer de klos. Zie ook YouTube.

Eetbaar: Kippen, konijnen en cavia's zijn er dol op. Ook jij kan het eten. Kook het minimaal 1 minuut, anders blijft het in je keel kleven. Het smaakt wat naar witlof. De gehele plant kan je eten, maar dan wel liever zonder de zaadjes.

• Bestrijding: De plant kan zich vermeerderen door de wortelstokken en het snelgroeiende zaad. De plant komt overal ter wereld voor en laat zich gemakkelijk belopen. Straatgras bloeit het gehele jaar. Het onkruid is lastig te verwijderen. Manieren om er toch van af te komen zijn: met kokend water; met de hand verwijderen; met een onkruidsteker in het gazon; veelvuldig het gras kort maaien in het gazon, het straatgras krijgt dan geen zaad; met een brander (liever niet).
• Eetbaar: Straatgras is niet giftig. Gras is niet eetbaar voor de mens, omdat we het niet kunnen verteren (koeien wel).

• Bestrijding: De grote weegbree is één van de bekendste onkruiden en wordt gebruikt om jeuk van de brandnetel te behandelen. In het gazon is de tredplant minder geliefd, doordat het het gras overwoekert. Bestrijden kan met de hand door de hele plant te verwijderen, inclusief de vlezige wortelstok. Een onkruidsteker is hierbij een handig hulpmiddel. En let weer op, laat weegbree niet in bloei komen.
• Eetbaar: Ja, de jonge blaadjes kan je eten als groente (spinazie) en de zaadjes kan je gebruiken als vervanger van lijnzaad. De smaak van de bladeren is wat bitter en champignonachtig en bevat vitamine B en C.

• Bestrijding: Bamboe is een grassoort. Doordat de plant door de uitlopers zich razendsnel uitbreid is de plant in de tuin soms zeer ongewenst. De enige manier om de plant goed te verwijderen is deze in het geheel uitgraven, dus ook alle uitlopers (met een gravertje). Dit doe je tot zo'n 60 cm diep. Maar de uitlopers zijn wel erg stevig en houtachtig, dus geen makkelijke klus.
• Een klus van lange adem is het uitputten van de plant. Knip de nieuwe uitlopers af, voordat deze in blad komen. De plant raakt daardoor uitgeput.
• De soort Fargesia is een niet-woekerende bamboe.
• Eetbaar: Jonge bamboescheuten van de Phyllostachys, tot 30 cm hoog, zijn eetbaar. Breek de scheut bij de grond af en pel ze tot het witachtige gedeelte, het vruchtvlees. Na voorgaren zijn ze goed te wokken.

• Bestrijding: De plant, een wortelonkruid, verspreid zich door de wortelstokken en lange uitlopers. Het zaad vormt zich na de bloei in het vroege voorjaar. Graaf de plant dus uit voordat deze in bloei komt te staan.
• Eetbaar: Ja, de jonge bladeren en bloemen van klein hoefblad zijn eetbaar. Je kunt ze gebruiken in soepen, salades en als groente (spinazie). De smaak van de bladeren is wat bitter maar dat verdwijnt na het koken. 

• Bestrijding: Vogelmuur is een éénjarige plant, die het gehele jaar groeit en bloeit, het zaait zich gemakkelijk uit. Veelvuldig maaien en hopen dat de plant uitgeput raakt. Wortels die achterblijven zorgen weer voor nieuwe planten. Dus wieden en de grond schoon zeven is een betere manier.
• Eetbaar: Ja, je kan het eten als snack of als veldsla en bevat veel vitaminen en voedingsstoffen. Het is te gebruiken als kruid voor kruidenboter of een pesto. Verder kan je er soep van maken of er thee van trekken.

• Bestrijding: Akkerdistel is een mooie plant, maar een erg vervelend onkruid. Bij het wieden van de plant mag je geen stukjes wortelstok laten staan, want die groeien weer uit tot een nieuwe plant. Voorkom ook dat de distel gaat pluizen (vanaf juni). Dus wied of maai de plant af voordat deze gaat pluizen na de bloei. Door veelvuldig te maaien kan je de plant uitputten.
• Eetbaar: De stengel, zonder schild, is eetbaar en smaakt naar selderij. De bladeren, zonder stekels, kan je eten. Je kan het rauw eten, gekookt, gewokt, gestoomt of gebakken. De rauwe wortels zijn ook eetbaar en voedzaam. Tenslotte kan je de bloemen ook nuttigen, ze smaken wat zoetig.

• Bestrijding: De woekerende bodembedekker bestrijd je door de gehele plant met wortel en al uit de grond te trekken. In een gazon is dat niet eenvoudig. De slierten van de plant wortelen op de grond, dus die moet je ook weghalen. Maar...je kan dit mooie plantje ook laten staan.
• Eetbaar: Ja, van verse hondsdraf (voor en tijdens de bloei) die je droogt, kan kruidige thee worden getrokken. De smaak is wat muntachtig. de jonge blaadjes kunnen gegeten worden, maar maximaal 50 gram, als spinazie.

• Bestrijding: Wanneer je de invasieve reuzenberenklauw gaat bestrijden, moet je dat tijdig doen, en niet wachten totdat de plant 5 meter hoog is. Voorkom ook dat er zaden worden gevormd. Pas op bij het verwijderen van de plant bij zonlicht. Het sap bevat furocoumarinen en veroorzaakt  jeuk, blaren en zwellingen veroorzaken. Zie ook: Gevaarlijke planten. Gebruik persoonlijk veiligheidsmiddelen, zoals handschoenen en veiligheidsbril.
• Bestrijdingsmethoden: 
• Uitsteken van jonge planten (tot zo'n 20 cm onder de grond);
• Wegmaaien of wegschoffelen (5x per jaar);
• Laten begrazen door schapen, geiten of varkens.
• Eetbaar: De plant is niet giftig, maar het sap is wel zeer schadelijk. Niet eetbaar vanwege het fototoxische sap.

• Bestrijding: Een effectieve manier is om de plant met wortel en al uit de grond te trekken. Het melksap geeft wel geel-oranje vlekken. Door schoffelen kan je de plant ook uitputten.
• Eetbaar: Nee, de Stinkende gouwe of wrattenkruid bevat giftige saponinen en alkaloïden.

• Bestrijding: Wij bestrijden onkruid op de tuin op een natuurlijke manier, dus niet chemisch. Boterbloemen in het gazon betekent dat er sprake is van overbemesting. Kalk strooien is een remedie tegen dit plaagkruid. Verder goed wieden met wortel en vooral de uitlopers.
• Eetbaar: Nee, de plant is giftig. De smaak is ook erg smerig.

• Bestrijding: Een lastig wortelonkruid met lange wortels van zo'n 20 cm. Je zal de plant met een wortelsteker uit de grond moeten steken. Maar de wortels zijn taai en glad, dus het is een rotklus. Als de wortels afbreken kunnen door vertakking ervan meerdere planten uitgroeien. Verwijderen in het voorjaar gaat het beste.
• Eetbaar: Het blad is niet eetbaar, het is smakeloos en bevat oxaalzuur. Giftig voor paarden.

• Bestrijding: Eigenlijk zonde om dit kruidje te bestrijden. Maar het kan door maaien of de plant met wortel en al uit de grond te trekken. Je kan de dovenetel ook nog gebruiken wanneer je last hebt van brandneteljeuk. Wrijf dan de dovenetel over de jeukende plekken. 
• Eetbaar: Ja, de zoete nectar kan je uit de bloem zuigen. De bloemen als bladeren zijn eetbaar. Vooral de jonge bladeren zijn lekker voor in een soep of salade of gekookt, als een soort spinazie. Van gedroogde bladeren kan je thee trekken. Het is een gezond plantje.

• Bestrijding: De mooie plant met de roze bloemen en de wilgvormige bladeren heeft grote wortelstokken. Door de plant met de uitgebreide wortelstokken uit te graven kom je ervan af. Maar het is een lastig onkruid. Verwijder natuurlijk ook weer de uitgebloeide bloemen om verspreiding te voorkomen. 
• Eetbaar: Ja, de jongere bladeren en scheuten kunnen gebruikt worden in een soep of salade. Van gedroogde bladeren kan je thee maken.

• Bestrijding: In het najaar de penwortels verwijderen met een spade. Let erop dat je alle wortels te pakken hebt.
• Eetbaar: Ja, in bijvoorbeeld salade. De smaak is fris kruidig en kervelachtig. Alle delen, bladeren, wortels als bloemen zijn eetbaar.  Maar pas op, er zijn planten die op fluitenkruid lijken en die erg giftig zijn.

• Bestrijding: Persoonlijk vind ik dit een mooie plant uit de anjerfamilie. De waardplant is goed voor insecten en vlinders. Wil je er toch vanaf, verwijder dan de plant voordat de zaden er zijn, want dat zijn er heel veel. Ook kan je de uitgebloeide bloemen verwijderen. Lekker klusje.
• Eetbaar: Nee, de plant kan je niet eten. De plant bevat het giftige zeepachtige saponine.

• Bestrijding: De verspreiding van de zaden gaat als volgt, wanneer je de rijpe vrucht aanraakt schieten de zaden weg, vandaar ook de naam springbalsemien. Het beste is toch voordat de zaden rijp de gehele invasieve exoot te verwijderen voor juli. Haal ook alle wortels weg. Gooi de plant niet op de composthoop, maar bij het restafval, om te voorkomen dat de plant zich opnieuw verspreid.
• Eetbaar: De zaadjes zijn eetbaar en smaken wat nootachtig. Geschikt voor over de salade, in een curry of gekarameliseerd over je pannenkoeken. De jonge blaadjes in het voorjaar kan je ook eten in een salade. 

• Bestrijding: Eigenlijk kan dit lieve plantje geen onkruid worden genoemd. Echter wanneer je toch een strak gazon wil hebben kan deze vaste plant toch hinderlijk zijn. Afmaaien heeft geen zin. Juist het gras water hoger te laten kan de plant verstikken. Andere oplossing door de gehele bladrozet uit te steken met een wortelsteker.
• Eetbaar: De jonge blaadjes in het voorjaar kunnen worden gegeten in salades. De bittere bloemen zijn ook eetbaar. Let op: de gecultiveerde exemplaren die je bij het tuincentrum koopt zijn niet eetbaar.

• Bestrijding: In de bestrating kun je de gehoornde klaverzuring beperken door regelmatig te vegen. De zaadjes krijgen hierdoor minder snel de kans om te ontwikkelen. Wie de woekeraar probeert weg te plukken, zal snel merken dat dit lastig gaat. De wortels blijven zitten en de gehoornde klaverzuring groeit weer terug. Ook met kokend water op de plant gieten is een mogelijke oplossing.
  
• Eetbaar: De gehoornde klaverzuring heeft veel vitamine C. De bladeren zijn eetbaar, maar hebben een wat wrange citroen-achtige smaak, doordat ze oxaalzuur bevatten. Ook kan er kruidenthee van gezet worden.

• Bestrijding: Het één- of tweejarig onkruid heeft een penwortel. Die kan je gemakkelijk uit de grond trekken bij het wieden. In het gazon kan de plant door uitputting door het maaien afsterven.
• Eetbaar: De jonge bladeren kunnen worden gebruikt in soepen of salades. het smaakt wat naar tuinkers. De bloemen hebben een koolachtige smaak.Het onkruid zit vol vitaminen en voedingsstoffen, dus heel gezond.

• Bestrijding: De klaproos zaait zich spontaan uit op open omgewerkte grond die voedselrijk is en in akkers. Voordat de plant zaad krijgt moet je de plant verwijderen. Het zaad behoudt haar kiemkracht tientallen jaren lang. Ook door veelvuldig maaien verdelg je het onkruid.
• Eetbaar: Nee, alle delen van de klaproos zijn erg giftig en gevaarlijk! Het melksap maakt het giftig, hiervan kan opium worden gemaakt.

• Bestrijding: Vergeet-me-nietje is bijna geen onkruid te noemen, maar omdat deze zich snel uitzaait kan de plant toch onwenselijk zijn. Verwijder de plant als deze net is uitgebloeid (zo kan er nog van genieten), dus voor de vorming van zaad.
• Eetbaar: De bloemetjes zijn eetbaar, maar smakeloos, smaakt wat naar komkommer. Leuk voor garnering. 

• Bestrijding: De plant met de hand verwijderen, voordat de plant bessen krijgt. Gebruik een spitvork om de grond los te maken. Daarna handen wassen. 
• Eetbaar: Nee, zeer giftig. De stof solanine in de (nachtschade) plant is zeer giftig en kan dodelijk zijn. Bij inname huisarts waarschuwen.

• Bestrijding: De klimplant klimop, deze soort komt ook in het wild voor, kan gebouwen beschadigen en wordt om die reden wel als onkruid gezien. Dus pas op bij het planten van de vaste plant Hedera oftewel klimop. Verwijder wilde klimop door de kruipende stengels en de wortels weg te knippen. Trek de plant ook van muren of bomen, daardoor verliest de plant zijn kracht. 
• Eetbaar: Nee, de plant is giftig. In het blad en de bessen zit de gifstof hederagenine. 

• Bestrijding: Harig vingergras zie je vaak op trottoirs in de zomer met de lange bladeren, die plat op de bodem liggen. Je kan de plant met de pol er in het geheel uit de grond trekken. Bestrijden kan ook met kokend water of azijn.
• Eetbaar: De zaden zijn eetbaar en wordt gebruikt als een soort graan.

• Bestrijding: Vogelwikke is een diep wortelende plant met wortelknolletjes. Aan de wortels ontstaan ondergrondse uitlopers, waarmee de plant zich uitbreidt.Je zal de wortels met knollen geheel moeten verwijderen. Maak voor de bestrijding de grond goed los met een spitvork, dan gaat het gemakkelijker.
• Eetbaar: Ja, de gehele plant. De smaak is wel erg bitter. Blad en bloesem kunnen in een salade, de bladeren in een thee.

• Bestrijding: Deze langbloeiende plant is moeilijk te bestrijden door de wortelstokken. Die moet je dus helemaal wegsteken.
• Eetbaar: Nee, hij is licht giftig, maar het blad is wel met mate eetbaar. 

• Bestrijding: Met de hand uit de grond trekken. Daarna handen wassen. Voorkom uitzaaien door de uitgebloeide bloemen te verwijderen.
• Eetbaar: Nee, de plant is erg giftig. Vooral de zaden en bladeren.

• Bestrijding: De plant heeft een dunne penwortel en is een lage tredplant, dat betekent dat dit een taaie plant is die belopen kan worden zonder dat er schade optreedt. Doordat de grond dan ook vrij hard is is de plant moeilijk te verwijderen. Maak de grond los en verwijder de hele plant met de penwortel. Zorg vervolgens ervoor dat de grond minder verhard door o.a. verticuteren.
• Eetbaar: Gewoon varkensgras is een eenjarig kruid. De steeltjes, zaadjes en de blaadjes van deze plant kun je als groenten, zowel rauw als gekookt, eten. Het is eveneens mogelijk om ervan thee te bereiden. Vogels zijn dol op het zaad.

• Bestrijding: De plant kom je veel tegen op braakliggende akkers. Perzikkruid is familie van de woekerende Duizendknoop. Doordat het onkruid zich gemakkelijk verspreid moet je zo snel mogelijk de gehele plant verwijderen door wieden. Dus voordat de plant zaad vormt. Toch wel zonde van de mooie bloem.
• Eetbaar: Ja, van perzikkruid kun je thee maken. Kook de fijngesneden plant zonder wortels klein. Kook het niet te lang. Laat het water met de plant erin nog twee uurtjes afkoelen. Zeef het vervolgens.  De thee is lichtrood van kleur. Thee van perzikkruid is niet bijzonder smakelijk. Je kunt er wat selderie bij doen om het lekkerder te maken; het smaakt dan naar groentesoep. De bladeren zijn geschikt voor een groentemix. 

• Bestrijding: De eenjarige plant kiemt pas in mei en ontwikkelt een tamelijk uitgebreid wortelstelsel dat niet al te diep in de bodem doordringt. Bij wieden alle wortels meenemen. Niet op de composthoop gooien, omdat de bloemen zaad vormen.
• Eetbaar: De bloemen en bloemknoppen worden over het algemeen niet gegeten. Het blad past rauw in salades en er is een uitstekende pesto van te maken. Of bereid het als spinazie; de jonge toppen kunnen geheel mee, van het onderste deel van de plant alleen de bladeren. Of kook het als kruid mee in allerlei soepen. Het wordt ook gebruikt in groentesappen.

• Bestrijding: Melganzenvoet is een wijdverspreide eenjarige plant en heeft een opvallende tros van schijnaren, die de gehele zomer bloeien. De plant is lastig te bestrijden en omdat wij natuurlijk tuinieren zal je de plant (niet chemisch) moeten verwijderen door wieden en voor de bloei.
• Eetbaar: Ja, en smaakt naar spinazie. Maar door de hoge concentratie oxaalzuur moet je dat met mate doen. 

• Bestrijding: Schijfkamille bloeit de gehele zomer. Bestrijdt de plant voordat deze gaat pluizen, anders zit de hele tuin onder nieuwe onkruidjes. De plant trek je gemakkelijk uit de grond, maar dat is in het gazon wel lastiger. 
• Eetbaar: De bittere jonge bladeren zijn eetbaar. Ook van deze soort kan je thee trekken. 

• Bestrijding: De smeerwortel heeft een grote zwarte penwortel. Met een riek maak je de grond eromheen los en verwijder je de plant met wortel en al. Ook kan je een wortelsteker of wiedvork, die je ook voor o.a. paardenbloemen gebruikt, gebruiken.
• Eetbaar: Bijen zijn er dol op. Blad als wortels zijn eetbaar in soep, salade of smoothie. Maar pas op, het kan de bloeddruk verhogen. De bladeren smaken wat bitter en zijn ruw harig, echter de jonge scheuten zijn fris van smaak.

• Bestrijding: De gewone speenkruid zie je aan het eind van de winter overal in parken, tuinen en bossen. De plant verspreidt zich via bolletjes in de grond. Om het onkruid te bestrijden steek je de plant met wat grond uit en schud het uit. Gooi de plant en bolletjes weg. Zeef de grond en pak alle bolletjes weg. Goed uit te voeren bij droog weer.
• Eetbaar: Ja en nee. Voor vee is de plant giftig, zoals de boterbloem. De bladeren zijn vòòr de bloei eetbaar.Tijdens de bloei produceert de plant giftige stoffen. De smaak van het jonge blad is zacht en licht zuur. Tijdens de bloei wordt de plant bitter en giftig.

• Bestrijding: De kleine veldkers bloeit vroeg in het voorjaar. Verwijder de plant voordat deze zaad vormt. Want het vermeerdert zich gemakkelijk. Verwijderen gaat relatief eenvoudig. 
• Eetbaar: Ja, het is een van de vroegst eetbare kruiden en kan al vroeg in het jaar geplukt worden. De gehele plant kan gegeten worden en heeft een prettig zoete, mild peperige smaak. Hij kan verwerkt worden in salades.

• Bestrijding: Voorkom dat de plant vruchtpluis kan ontwikkelen. Elke plant heeft duizenden zaadjes na de bloei in de zomer. Dus verwijder de plant op tijd door wieden of schoffelen. Ik geef altijd de voorkeur aan wieden met de hand, omdat je zo de gehele plant verwijdert.
• Eetbaar: Ja, het kan worden gebruikt in kruidenmengsels of kruidenboter. De smaak is licht bitter. De oogst is in het voorjaar.

• Bestrijding: Een hardnekkige plant. Moeilijk te bestrijden, omdat de plant het hele jaar bloeit. Veel wieden. Pas op met de pluizenbolletjes. Bij een dicht gazon zal de plant zich daar moeilijk vestigen.
• Eetbaar: Nee, de plant is giftig, met name voor paarden. Alle kruiskruiden bevatten alkaloïden.

• Bestrijding: Dit plantje overwoekert gras en daardoor ongewenst in het gazon. Door het gras veel te maaien kan je de plant uitputten. Andere methode is om de plant met wortel en al te verwijderen. Maar als de wortel breekt en er blijft een knoop achter kan hieruit weer een nieuwe plant groeien. Zilverschoon is een wortelonkruid.
• Eetbaar: De plant is giftig voor paarden. De wortel van de plant kan gegeten worden, gekookt, gebakken of rauw. van fijngeknipt blad kan thee worden getrokken.

Bestrijding: Verwijder in het najaar alle planten handmatig. In de winter is de plant soms niet meer goed zichtbaar in het gazon.

Andere methode is afmaaien en voorkom dat de plant gaat bloeien. Dat vind ik zelf erg jammer, want het is een leuk mooi plantje en goed voor de bijen.

Eetbaar: ja, de jonge bladeren en stengeltoppen zijn eetbaar. Deze kunnen voor de bloei gebruikt worden in een soep of rauw in een salade. Het smaakt wel iets bitter. 

• Bestrijding: De gele anemoon verspreidt zich door de ondergrondse wortelstokken. De bosplant heeft in het vroege voorjaar prachtige gele bloemen, het is eigenlijk zonde om deze te verwijderen uit de tuin. Wil je het toch doen, verwijder dan de ondergrondse wortelstokken met een riek.
• Eetbaar: Nee, het melksap van de plant is licht giftig.

• Bestrijding: De plant is zeldzaam, maar kan ontzettend woekeren. tijdens de bloei kan je de verse planten en/of  bloemen verwijderen. Wanneer de plant is uitgebloeid, alle knolletjes uitgraven. Monnikenwerk.
• Eetbaar: De bladeren zijn eetbaar en toepasbaar in salades in soepen en salades. De plant ruikt naar bieslook, ui of knoflook. Pas op met plukken. De plant is zeldzaam. Lelietje-van-Dalen lijkt op daslook, maar is giftig.